CZAPLE WIELKIE, Św. Bartłomieja Ap.

Adres:
32-075 Gołcza, Czaple Wielkie 1
tel. 12-389-90-63

www.czapleparafia.kielce.opoka.org.pl

liczba mieszkańców: 883

Proboszcz:
ks. Jacek Wójcicki, mgr teol., KHM, ur. 1962 (Wolbrom – diec. sosnowiecka), wyśw. 1989, mian. 2003

Na terenie parafii mieszka:
ks. Lucjan Słota, KHM, ur. 1943 (Czaple Wielkie), wyśw. 1974, em. od 2018

Kaplice:
Smroków (pw. MB Królowej Polski)

Rys historyczny:
Historia Czapel sięga aż do roku około 1800 r. przed naszą erą. Na ten okres bowiem datowane są ślady osady, na które natrafiono podczas robót wodociągowych w 1993 r. Według zapisków historycznych, wieś tę książe Kazimierz Sprawiedliwy w roku 1184 przekazał Kolegiacie św. Floriana w Krakowie. Nazwa miejscowości zmieniała się z Czapl na  Nova Czapla, Czaple Duże, a obecnie Czaple Wielkie.

Historia parafii w Czaplach Wielkich sięga XIV wieku. Wtedy to ówczesny biskup Jan Grot erygował parafię. W tym czasie stał tu już drewniany, kryty gontem, kościół pw. Bożego Ciała. Według ks. Jana Wiśniewskiego, świątynia została wybudowana już w 1440 r., kiedy dziedzicem tych ziem był Jakub Trepka herbu Topór. Według tradycji drewnianą świątynię strawił pożar, który wybuchł od nie zgaszonej świecy po procesji Bożego Ciała. Wiadomo na pewno, że w miejscu spalonej świątyni w 1523 r. wybudowano murowany kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła. Dla upamiętnienia tego wydarzenia, na zewnętrznej ścianie od południa wmurowany jest kamień węgielny (obecnie wewnątrz kruchty bocznej dobudowanej na początku XX wieku).

Budowniczowie kościoła starali się zachować styl romański świątyni wzorując się na kościele w pobliskich Wysocicach.

W kościele są cztery ołtarze. W ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający męczeńską śmierć św. Bartłomieja Apostoła. namalowany przez Wojciecha Eliasza w 1865 r. w Krakowie.

Pod kościołem znajdują się krypty grobowe (dwie zasypane po zawaleniu się stropów w wieku XIX). W krypcie pod ołtarzem Matki Boskiej Bolesnej została pochowana Zofia z Badenich – Popiel zmarła w 1859 r., wielka fundatorka świątyni. Dzięki jej funduszom chylącą się ku upadkowi świątynia została wyremontowana, i wraz z przykościelnym cmentarzem otoczona murem.

Kościół dotrwał do naszych czasów w prawie niezmienionej formie, jedynie od strony północnej dobudowana została w XIX wieku zakrystia, a od południowej – boczna kruchta.  W latach 20-tych ubiegłego wieku powiększono otwory okienne, zatracając ich pierwotny, późno romański styl. Od lat 80 minionego stulecia trwają remonty, oraz prace konserwatorskie przy świątyni: została ona otynkowana, pokryta nową blachą, otoczona betonowym chodnikiem, a ostatnio oświetlona z zewnątrz, ogrodzona nowym murem z bramami od wschodu i zachodu. Od 209 roku trwają prace konserwatorskie wewnątrz. Odnowiony jest chór z prospektem organowym, oraz rzeźby grupy ukrzyżowania. Obecnie trwa konserwacja ołtarza Matki Boskiej Bolesnej, oraz epitafium rodziny Dembińskich.

W należącym do Parafii Smrokowie, na początku lat 80-tych ubiegłego wieku wybudowano kaplicę w, którą poświęcił bp Mieczysław Jaworski. Inicjatorami budowy kaplicy byli tutejsi rodacy: Stanisław Grzegórzko ze Smrokowa i Józef Smoczyński z sąsiednich Zagai Smrokowskich, oraz ówczesny ks. proboszcz Stanisław Kieczyński i rodak czapelski – ks. Lucjan Słota. Powodem inwestycji była odległość do parafialnego kościoła, która wynosiła przeszło 6 km. Należy dodać, że w przeszłości na wprost miejsca gdzie stoi dziś okazała kaplica, stała mała kapliczka, ufundowana przez jednego z mieszkańców – Jana Żurka. Ponad dwadzieścia lat służył w armii carskiej Ślubował wówczas Bogu, że jeśli przeżyje, odbędzie pielgrzymkę dziękczynną do Częstochowy. Wojnę przeżył, a przy okazji pielgrzymki na Jasną Górę zakupił obraz Matki Bożej Częstochowskiej, który do dziś jest wystawiony w ołtarzu głównym wspomnianej kaplicy.

Czy wiesz, że...
W Czaplach Wielkich urodził się Wincenty Teofil Chościak - Popiel (1825-1912), polski duchowny katolicki, biskup płocki, kujawsko-kaliski i arcybiskup metropolita warszawski (1883-1912) .

W pierwszej połowie XVIII wieku właścicielami Czapel Wielkich zostali Popielowie herbu Sulima, których ród władał tymi ziemiami aż do II wojny światowej. W ich stajni hodowana była słynna „Kasztanka” Piłsudskiego, podarowana mu 9 sierpnia 1914 r. przez  właściciela majątku Czaple Małe Eustachego Romera, szwagra Ludwika Popiela dziedzica Czapel Wielkich.

Na cmentarzu parafialnym przy głównej alei znajduje się grobowiec, w którym pochowany został  proboszcz ks. kan. Józefa Czyż urodzony 12 marca 1833 r. a zmarły 22 stycznia 1924 r. Posługę duszpasterską w parafii czapelskiej sprawował dwukrotnie przez 63 lata.

Na cmentarzu w Czaplach spoczywa również w grobowcu rodzinnym ks. Ludwik Mucha (1904–1962), który podczas II wojny światowej był kapelanem oddziału majora „Hubala”, a później AK „Skała”.

Odpusty: św. Bartłomieja – 24 sierpnia
w kaplicy w Smrokowie: NMP Królowej Polski – 3 maja