DĘBNO, Św. Mikołaja b. w.

Adres:
26-006 Nowa Słupia, Dębno nr 49
tel. 604-668-850
liczba mieszkańców: 1 930

Proboszcz:
ks. Marian Jakubowski, ur. 1963 (Oleśnica), wyśw. 1990, mian. 2013

Rys historyczny:
Parafię w Dębnie kształtowało wiele czynników: bliskość relikwii Drzewa Krzyża, historia osnuta legendami, dramatyczne pacyfikacje wiosek czasu II wojny światowej, wreszcie piękno okolicy i klimat.

Między historią i legendą
Legendy mówią, że podczas napadów tatarskich (1241-1260) zostały zrabowane relikwie Krzyża. Łup przypadł chanowi, których chcąc sprawdzić „cudowność” kawałka Drzewa oprawionego w złoto, bezskutecznie próbował zniszczyć go w płomieniach i zatopić w wodzie. Gdy w obozie zaczęły szerzyć się choroby, zaniepokojony chan wyprawił relikwie do Polski. Tę misję zlecił szczególnej parze: Adelajdzie z Dębna herbu Habdank i Tatarzynowi, którego była branką i żoną. Złożyli oni relikwie na Łysicy w zagłębieniu skalnym, gdyż klasztor był spalony. Tatarzyn przyjął chrzest i otrzymał szlachectwo. Do herbu Habdank przypominającego literę „W” dodano krzyż i nazwano go Dębnem. Tym klejnotem pieczętowali się Oleśniccy, Roztworowscy, Sienniccy i in. W kronice parafialnej zapisano m.in.: „Jakimś śladem tej legendy może być fakt istnienia dziś w parafii nazwisk brzmiących z tatarska”. W sąsiedztwie kościoła stoi krzyż z 1906 r. z napisem: „Niech będzie błogosławiona pamięć Adelajdy Habdank urodziwej dziewicy córki dziedzica Dębna, która wróciła relikwie Krzyża Świętego na Łysą Górę za Bolesława Wstydliwego Króla Polskiego”.  

Nieco inna wersja tej legendy odnosi się do czasów napadów litewskich, dokonywanych na świętokrzyską ziemię w 1370 r.

Potężne majątki ziemskie z czasem rozparcelowano na mniejsze dobra, ale ich charakterystyczne nazwy zachowały się po dziś dzień.

Nowy kościół
Parafia powstała na początku XIV wieku. Według J. Długosza w XV w. był w Dębnie modrzewiowy kościół, który w 1921 r. spłonął w wielkim pożarze, wraz z elementami wnętrza, w tym z cennymi relikwiarzami. Fundamenty pod nową świątynię rozpoczęto kopać w 1929 r., budowa na dobre ruszyła w 1934 r., zakończono ją w 1936 r. Kościół pw. św. Mikołaja konsekrował bp Franciszek Sonik. Kolejni proboszczowie w miarę możliwości wyposażali i upiększali świątynię parafialną. W 1992 r. Władysław Markiewicz z Komisji Artystyczno – Budowlanej Kurii diecezjalnej, zakończył prace nad wykonywaniem figur i dekoracji w metaloplastyce.

W nowszą historię Dębna wpisują się dramatyczne wydarzenia okupacji hitlerowskiej, kiedy to okoliczne wioski zostały spacyfikowane w 1943 r.: 1 maja – Jeziorko, 25 maja – Wola Szczygiełkowa, 30 czerwca – Dębno. W rocznicę tych wydarzeń zawsze sprawowane są msze św., wymieniane nazwiska pomordowanych. Na cmentarzu przykościelnym w Dębnie spoczywają ci, których rozstrzelano w sąsiedztwie kościoła (najmłodszy miał 2 latka).

Czy wiesz, że…
Dębno należy do starych osad w Łysogórach, założonych w XIII wieku. W XIV w. wchodziło do klucza majątkowego możnych Oleśnickich. W Dębnie znajdował się gródek obronny, stanowiący zarazem zaplecze gospodarcze Św. Krzyża, z piecami (dymarkami), w których wypalano żelazo, co potwierdzają miejscowe wykopaliska.

Odpusty: św. Mikołaja – 6 grudnia;
św. Izydora – 10 maja