49. Franciszkańska Konwencja w La Verna w RPA

W dniach 21–26 września 2025 r. w La Verna Franciscan Retreat Centre w Vanderbijlpark, na terenie archidiecezji Johannesburga, odbywa się 49. Franciszkańska Konwencja. W spotkaniu biorą udział przedstawiciele 25 zgromadzeń zakonnych – męskich i żeńskich – noszących w sobie duchowy rys franciszkańskiego charyzmatu – pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

Na to wyjątkowe wydarzenie zostałem zaproszony przez o. Sekabatę Solomona Mphelę, OFM, Koordynatora Franciszkańskiego Stowarzyszenia. Jego braterska gościnność oraz serdeczne słowa zachęty stały się dla mnie impulsem, aby ponownie dołączyć do Rodziny Franciszkańskiej Południowej Afryki i wspólnie świętować powołanie, które od ośmiu wieków inspiruje i przemienia życie kolejnych pokoleń wierzących.

Co roku Konwencja gromadzi przedstawicieli różnych wspólnot franciszkańskich: braci, sióstr zakonnych, a także świeckich tercjarzy. Jest to czas modlitwy, braterstwa i refleksji nad tym, jak dziś, w realiach współczesnego świata, żyć charyzmatem św. Franciszka z Asyżu.

W tym roku przewodnim tematem była „Pieśń stworzeń” – hymn wdzięczności i uwielbienia ułożony przez św. Franciszka 800 lat temu. Ta rocznica została zestawiona z inną ważną datą – 10-leciem ogłoszenia encykliki „Laudato si’” papieża Franciszka. Oba wydarzenia tworzą swoistą harmonię ducha: z jednej strony pieśń dziękczynienia za piękno stworzenia, z drugiej – prorocze wezwanie do odpowiedzialności za świat powierzony ludzkości przez Boga.

Program konwencji był bogaty w konferencje, spotkania formacyjne oraz celebracje liturgiczne. Miałem zaszczyt przewodniczyć Eucharystii w poniedziałek 22 września. W homilii ukazałem dziedzictwo św. Franciszka i papieża Franciszka jako światło Ewangelii, które trzeba stawiać na świeczniku, by rozpraszało ciemności współczesności. W dalszej konferencji rozwijałem ten temat, przypominając, jak Bóg działa w historii Kościoła poprzez swoich świętych.

W trudnych momentach dziejów Pan powoływał ludzi, którzy stawali się proroczym znakiem i zaczynem odnowy. Tak było w XIII wieku, gdy św. Franciszek z Asyżu dokonał duchowej rewolucji w Europie średniowiecznej, wskazując na prostotę Ewangelii i braterstwo całego stworzenia. Podobnie w XVI wieku św. Ignacy Loyola wraz z Towarzystwem Jezusowym odpowiedział na kryzys wywołany reformacją, a także na nowe wyzwania misyjne Kościoła, wprowadzając głęboką duchowość rozeznawania i formację integralną.

Papież Franciszek w swojej osobie i posłudze łączy te dwie wielkie tradycje. Jest pierwszym w dziejach papieżem z zakonu jezuitów, a zarazem pierwszym, który przyjął imię Franciszek – świadomie odwołując się do ubogiego z Asyżu. W jego pontyfikacie spotykają się więc dwa nurty duchowości: franciszkański – akcentujący prostotę, ubóstwo, pokój i braterstwo, oraz ignacjański – kładący nacisk na rozeznanie, misję, służbę i wierność Kościołowi. Papież Franciszek w twórczy sposób spleciony te dwa charyzmaty, tworząc nowy styl pasterski: styl Kościoła bliskości, dialogu i troski o ubogich oraz stworzenie.

W ten sposób jego dziedzictwo staje się żywą kontynuacją intuicji obu świętych – Franciszka i Ignacego. To dziedzictwo wskazuje Kościołowi XXI wieku drogę, jak w świecie globalnych kryzysów, nierówności i podziałów zachować wierność Ewangelii i być wiarygodnym świadkiem Bożej miłości.

W programie Konwencji znalazły się także wystąpienia znamienitych gości:

- J.Em. Kardynała Stephena Brislina, arcybiskupa Johannesburga i Przewodniczącego SACBC, który podjął temat „Wkład Rodziny Franciszkańskiej w regionie SACBC (Konferencja Katolickich Biskupów Południowej Afryki) dzisiaj”.

- J.E. abpa Williama Slattery’ego, OFM, emerytowanego arcybiskupa Pretorii, który swoje wystąpienie poświęcił tematowi „Pielgrzymi Nadziei: wędrując dziś ze św. Franciszkiem i św. Klarą”.

Wspólne rozmowy i refleksje pozwoliły nam odkryć na nowo, że duch św. Franciszka pozostaje żywy, a Kościół w Afryce ma szczególne posłannictwo w dawaniu świadectwa braterstwa, pokoju i troski o stworzenie.

W czasie Eucharystii inaugurującej nasze spotkanie przekazałem pozdrowienia i błogosławieństwo Ojca Świętego Leona XIV. W homilii odwołałem się do słów Jezusa z Ewangelii wg św. Łukasza (8,16–18): „Nikt nie zapala lampy i nie przykrywa jej naczyniem ani nie stawia pod łóżkiem, lecz umieszcza na świeczniku, aby ci, którzy wchodzą, widzieli światło”.

Święty Franciszek był właśnie taką lampą zapaloną przez Chrystusa. Jego życie prostoty, pokory i radykalnej miłości stało się światłem dla całego Kościoła. Dziś podobną lampą jest papież Franciszek, którego encykliki „Laudato si’” i „Fratelli tutti” są niczym współczesne lampiony Ewangelii – wzywają do pokoju, nawrócenia serc, troski o ubogich i o całą stworzoną rzeczywistość.

Wskazałem, że dziedzictwo św. Franciszka i papieża Franciszka głęboko się ze sobą splata: to dziedzictwo pokoju, braterstwa, prostoty i radosnego uwielbienia Stwórcy. W czasach kryzysu ekologicznego, przemocy i globalnych podziałów nasze franciszkańskie świadectwo powinno być żywą „Pieśnią stworzeń”, pisaną nie słowami, lecz stylem życia.

Przypomniałem także słowa Ojca Świętego Leona XIV, wypowiedziane podczas inauguracji Borgo Laudato Sii:

„Troska o stworzenie jest prawdziwym powołaniem każdego człowieka, misją, którą należy wypełniać w samym stworzeniu, nigdy nie zapominając, że jesteśmy stworzeniami wśród stworzeń, a nie ich twórcami”.

Nawiązałem również do Jubileuszu 2025, którego hasłem są słowa „Pielgrzymi Nadziei”. Pielgrzym to nie turysta, lecz człowiek w drodze do Boga. Idzie lekko, zdany na Opatrzność, gotów przyjąć każde spotkanie jako dar. Rodzina Franciszkańska jest powołana, by być takimi pielgrzymami – nieść lampę Chrystusa, wędrować z ubogimi, żyć w braterstwie z całym stworzeniem.

Konwencja w La Vernato czas odnowy i umocnienia. Modlitwa, braterstwo, wspólne refleksje i świadectwo braci i sióstr na nowo umocniły we mnie przekonanie, że duch św. Franciszka pozostaje żywy i owocny – także tutaj, na ziemi afrykańskiej.

Na zakończenie zawierzyłem wszystkich uczestników Maryi, pokornej Służebnicy Pańskiej, oraz prosiłem o wstawiennictwo św. Franciszka i św. Klary, abyśmy umieli być pielgrzymami nadziei i świadkami Ewangelii dla współczesnego świata.

Konwencja stała się więc nie tylko świętem franciszkańskiej rodziny, ale i zapowiedzią duchowej drogi, którą będziemy podążać w Jubileuszowi Roku 2025 – pielgrzymując razem jako pielgrzymi nadziei.

✠ Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W RPA, LESOTHO, NAMIBII, ESWATINI i BOTSWANIE

Pretoria, dnia 22 września 2025 r.