Międzynarodowy Dzień Studenta na Uniwersytecie w Pretorii

W piątek, 3 października 2025 roku, na zaproszenie profesora Francisa Petersena, rektora Uniwersytetu w Pretorii, miałem zaszczyt wziąć udział w obchodach Międzynarodowego Dnia Studenta – pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

Towarzyszył mi ks. prałat Giacomo Antonicelli, sekretarz Nuncjatury Apostolskiej. Tegoroczne święto odbywało się pod pięknym i wymownym hasłem: „Głosy świata w jedności”.

Z tej okazji przygotowaliśmy wraz z pracownikami Nuncjatury Apostolskiej wystawę, poświęconą Stolicy Apostolskiej i Państwu Miasta Watykan. Było to możliwe dzięki serdecznej współpracy księdza Wellingtona Ncedo Siwundli, rektora Seminarium św. Jana Vianneya w Pretorii, oraz chóru seminaryjnego. Ich śpiew poruszył serca wszystkich, a obecność podczas parady – z flagą Watykanu niesioną wysoko i z dumą – była dla mnie szczególnie wzruszającym widokiem. Wsparcia udzielił nam również kapelan Uniwersytetu, ksiądz Charles Mundia, oraz młodzież akademicka zaangażowana w duszpasterstwo.

Uroczystość otworzyła pani doktor Rakeshnie Ramoutar-Prieschl, a wystąpienie główne wygłosiła pani profesor Loretta Feris. W dalszej części głos zabrali przedstawiciele studentów, sponsorów oraz dyplomatów. Zwieńczeniem spotkania były słowa wdzięczności, które wypowiedział pan Setsipane Mokoduwe.

Po części oficjalnej udaliśmy się do starej części Uniwersytetu, gdzie przygotowane były stoiska ambasad. Nam powierzono miejsce szczególne – pierwsze i honorowe. Chór seminaryjny, śpiewający zarówno pieśni tradycyjne, jak i łacińskie chorały, przyciągał tłumy słuchaczy. Nasze stoisko cieszyło się ogromnym zainteresowaniem – zwłaszcza dzięki papieskim kremówkom, wypieczonym przez jedną z naszych rodaczek z Johannesburga. Podając je, opowiadałem studentom o świętym Janie Pawle II, a ich twarze rozjaśniał uśmiech i szczere zaciekawienie.

Nie zabrakło pytań – o Nuncjaturę Apostolską, Stolicę Świętą, początki uniwersytetów i katolickie szkolnictwo. Wielu chciało zabrać broszury, obrazki papieży, a niektórzy prosili mnie o wspólne zdjęcie, o błogosławieństwo, a nawet o rozmowę o drodze do Kościoła katolickiego.

W paradzie zajęliśmy zaszczytne drugie miejsce – tuż po poczcie sztandarowym Republiki Południowej Afryki. Kiedy zabrzmiał hymn watykański, a zgromadzeni nagrodzili nas gromkimi brawami, poczułem, że to nie tylko akademicka uroczystość, lecz prawdziwe święto wiary i radości.

Cały materiał, który przygotowaliśmy, rozszedł się błyskawicznie. Najbardziej jednak poruszyła mnie życzliwość ludzi – ich uśmiech, serdeczność i szczere zainteresowanie.

Na końcu tego dnia przyszła mi do serca pewna refleksja. Czy w Polsce, gdybyśmy przygotowali podobną wystawę na jednym z wielkich uniwersytetów, spotkalibyśmy się z taką otwartością i życzliwością? A może usłyszelibyśmy raczej chłodne głosy o rozdziale Kościoła od państwa, a nawet słowa, których nie godzi się powtarzać?

Tutaj, w Afryce, możemy sięnauczyć wielu rzeczy, w tym prawdziwej tolerancji. W tym dniu studenci z całego świata pokazali mi, że można naprawdę żyć w jedności – różniąc się, a jednak tworząc razem wspólnotę nadziei.

✠ Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W RPA, LESOTHO, NAMIBII, ESWATINI i BOTSWANIE

Pretoria, dnia 3 października 2025 r.

______________

Poniżej przedstawiamy krótki tekst broszury przygotowanej z tej okazji przez Nuncjaturę Apostolską.

Wystawa na Uniwersytecie w Pretorii – Międzynarodowy Dzień Studentów, 3 października 2025

1. Czym jest Nuncjatura Apostolska?

Nuncjatura Apostolska jest ambasadą Stolicy Apostolskiej. Nuncjusz apostolski, który jest zarówno ambasadorem, jak i przedstawicielem papieskim, rozwija przyjazne relacje między Stolicą Apostolską a Republiką Południowej Afryki, a także utrzymuje więzi z miejscowym Kościołem katolickim. Nuncjatura składa się z nuncjusza apostolskiego, który nią kieruje, oraz jego współpracowników: radców i sekretarzy nuncjatury. Wszyscy oni są przedstawicielami dyplomatycznymi i wchodzą w skład korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy państwie przyjmującym. Zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego, ustanowionymi przez Konwencję Wiedeńską z 1961 roku (art. 14, pkt 1a), nuncjusz apostolski ma rangę ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego, z tymi samymi przywilejami jak ambasadorowie innych państw. Wcześniej, z mocy prawa, był uznawany za dziekana korpusu dyplomatycznego, niezależnie od stażu, i mógł korzystać z pierwszeństwa w protokole dyplomatycznym. Jednak Konwencja Wiedeńska nadal zezwala państwu na przyznanie tych prerogatyw nuncjuszowi apostolskiemu (art. 16, pkt 3). Stolica Apostolska utrzymuje obecnie stosunki dyplomatyczne ze 189 państwami świata, a także z Unią Europejską. Posiada również własnych stałych przedstawicieli przy 25 międzynarodowych organizacjach rządowych i 7 organizacjach międzynarodowych pozarządowych.

2. Czym jest Stolica Apostolska?

Stolica Apostolska (łac. Sancta Sedes), znana również jako Stolica Rzymska, Stolica Piotrowa czy Stolica Apostolska, jest centralnym organem kierowniczym Kościoła katolickiego. Obejmuje urząd Papieża jako Biskupa Rzymu i pełni funkcję duchowej oraz administracyjnej władzy dla całego Kościoła katolickiego na świecie. W prawie międzynarodowym Stolica Apostolska jest uznawana za podmiot prawa międzynarodowego, czyli suwerenny byt prawny. Składa się z różnych dykasterii i innych organów, za pośrednictwem których Papież sprawuje pasterskie zarządzanie Kościołem. Kościół katolicki tworzy 25 Kościołów sui iuris, w tym Kościół łaciński — dominujący na Zachodzie — oraz 24 Kościoły wschodnie, wszystkie pozostające w pełnej jedności z Biskupem Rzymu. Nazwa „katolicki”, oznaczająca „powszechny”, odnosi się do zasięgu i uniwersalnej misji Kościoła, ufundowanego na nauczaniu Jezusa Chrystusa i Apostołów. Wspólnota eklezjalna, określona w swej istocie jako „Lud Boży”, składa się z wiernych wszystkich narodów ziemi.

3. Najmniejsze państwo świata – Państwo Miasto Watykan

O powierzchni zaledwie 44 hektarów, Państwo Miasto Watykan jest najmniejszym niepodległym państwem na świecie, zarówno pod względem liczby ludności, jak i terytorium. Kościół katolicki prowadzi swoją misję ewangelizacyjną poprzez Kościoły partykularne i lokalne oraz poprzez swoje centralne kierownictwo, czyli Papieża i organy wspierające go w posłudze wobec Kościoła powszechnego (Stolicę Apostolską). Forma rządów to monarchia absolutna. Głową państwa jest Papież, który posiada pełnię władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. W czasie sede vacante (wakatu na Stolicy Piotrowej) władze te przechodzą na Kolegium Kardynałów. Państwo Miasto Watykan ma swoją własną flagę, podzieloną pionowo na dwa pola: żółte (przy drzewcu) i białe, z herbem przedstawiającym tiarę papieską i skrzyżowane klucze. Bije własne monety (obecnie euro) i wydaje znaczki pocztowe. W Watykanie ukazuje się codzienna gazeta „L’Osservatore Romano” (zał. 1861), a od 1931 roku działa rozgłośnia – Radio Watykańskie, nadające na cały świat w wielu językach. Bezpieczeństwo Papieża i państwa zapewnia Gwardia Szwajcarska, założona w 1506 roku, której członkowie noszą mundury tradycyjnie przypisywane Michałowi Aniołowi, a także Korpus Żandarmerii, odpowiedzialny za służby policyjne i bezpieczeństwa w państwie.

4. Uniwersytet – instytucja założona przez Kościół katolicki

Kościół katolicki odegrał fundamentalną rolę w historii szkolnictwa wyższego. Uniwersytet jako instytucja został pierwotnie powołany pod auspicjami Kościoła katolickiego. Powstał jako korporacja, czyli cech profesorów i studentów, zorganizowanych w celu prowadzenia studiów wyższych. Słowo „uniwersytet” pochodzi od łacińskiego universitas magistrorum et scholarium, co oznacza „wspólnota nauczycieli i uczniów”. Uniwersytet w Bolonii we Włoszech, gdzie nauczanie rozpoczęło się około 1088 roku, a organizacja uniwersytecka została ukształtowana pod koniec XII wieku, jest najstarszym uniwersytetem świata działającym nieprzerwanie i pierwszą uczelnią w sensie instytutu szkolnictwa wyższego z prawem nadawania stopni. Od samego początku uniwersytety były organizowane na wydziały — takie jak teologia, prawo, medycyna, sztuki wyzwolone — co zachowało się aż po dzień dzisiejszy. Tradycja nadawania stopni naukowych, jak i samo słowo „uniwersytet”, sięga właśnie tego okresu. Do czasów nowożytnych zakładanie uniwersytetów zastrzeżone było w dużej mierze dla Papieży. Autorytet papieski nadawał tym instytucjom legitymację, zapewniał ich uznanie w całym chrześcijaństwie i dawał ich absolwentom prawo nauczania wszędzie w świecie katolickim. Papieski udział gwarantował nie tylko duchowy wymiar edukacji, lecz także jej powszechność, będącą istotą samej idei uniwersytetu. Z biegiem czasu, wraz ze zmianami politycznymi i kulturowymi w Europie, uniwersytety coraz bardziej wiązały się także z władzami świeckimi. Niemniej jednak ich katolickie pochodzenie jest niezaprzeczalne: model organizacyjny, nadawanie stopni naukowych oraz dążenie do wiedzy uniwersalnej w ramach wspólnej tradycji intelektualnej jednoznacznie świadczą o ich kościelnych początkach.

5. Katolickie szkolnictwo wyższe we współczesnym świecie

Katolickie szkolnictwo wyższe obejmuje uniwersytety, kolegia i inne uczelnie wyższe prowadzone prywatnie przez Kościół katolicki, zwykle przez instytuty zakonne. Te powiązane bezpośrednio ze Stolicą Apostolską noszą nazwę uniwersytetów papieskich. Obecnie Kościół katolicki prowadzi ponad 1800 uniwersytetów i instytucji szkolnictwa wyższego na całym świecie. Instytucje te są zaangażowane w dążenie do doskonałości akademickiej, poszanowania godności ludzkiej i służby dobru wspólnemu, przyjmując studentów ze wszystkich kultur i wyznań. Na całym świecie w instytucjach szkolnictwa wyższego prowadzonych przez Kościół katolicki studiuje nieco ponad 6 milionów studentów. Ponadto istnieje ponad 210 000 katolickich szkół i przedszkoli, do których uczęszcza około 62 milionów dzieci i młodzieży.