U Dobrego Pasterza w Siteki

Nowy dzień w Eswatini rozpoczął się cicho i spokojnie. Góry trwały w bezruchu, a subtelny powiew wiatru przypominał, że każdy poranek jest darem Boga – pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

Po intensywnych dniach jubileuszowego spotkania IMBISA przyszedł czas, aby spojrzeć głębiej na życie Kościoła w tym królestwie – na jego dzieła, jego ludzi, jego wiarę i nadzieję.

Katolicy w Eswatini stanowią zaledwie 6% całej populacji. A jednak właśnie ta mała wspólnota prowadzi 47 szkół podstawowych, 13 szkół średnich, Katolicki College Medyczny, Szpital Dobrego Pasterza, osiem ośrodków zdrowia i jeden dom opieki. To dzieła, które nie tylko świadczą o żywotności Kościoła, ale także o jego niezwykłej zdolności do wnoszenia światła tam, gdzie króluje ubóstwo i cierpienie.

Szpital Dobrego Pasterza w Siteki został powołany do istnienia w 1949 roku przez Kościół katolicki w Eswatini, odpowiadając na wezwanie samego Chrystusa: „Przyszedłem po to, aby owce miały życie i miały je w obfitości” (J 10,10). Ziemia i budynki, na których powstał szpital, należą w całości do diecezji Manzini, a jego działalnością kieruje Rada Nadzorcza. Początki były niezwykle skromne – dwa okrągłe domy i trzech pracowników: jeden lekarz i dwie siostry Mantellatki.

W czerwcu 1970 roku administrację powierzono Siostrom Misjonarkom Medycznym z Holandii. Liczba pracowników wzrosła wtedy do 21: cztery siostry misjonarki, pięciu dyplomowanych pielęgniarzy i dwunastu sanitariuszy.

W 1977 roku szpital otrzymał pierwszą subwencję rządową, co pozwoliło na skuteczniejsze zarządzanie. W latach 1978–1981 dzięki wsparciu niemieckich darczyńców placówka została rozbudowana i unowocześniona. Uroczystego otwarcia dokonał minister zdrowia dr Samuel Hynd. Od 1985 roku szpital działa jako jednostka lokalna i został ogłoszony szpitalem regionalnym. Obecnie obejmuje opieką ponad 207 tysięcy mieszkańców regionu Lubombo – jednego z najbiedniejszych w kraju, dotkniętego dramatem HIV/AIDS.

Z czasem zrodziła się potrzeba wykształcenia asystentów pielęgniarskich. Początkowo szkolenia odbywały się wieczorami, a od 1972 roku również w dzień, na podstawie programu Baphalali Red Cross. Kurs trwał dziewięć miesięcy, później został przedłużony do trzech lat. Dziś szkoła pielęgniarska jest akredytowana przez Radę Pielęgniarską Eswatini i co roku kształci ponad 60 absolwentów, którzy podejmują pracę w kraju i za granicą.

Do Siteki, oddalonego około 70 km od Manzini, udałem się wraz z ks. prałatem Giacomo Antonicellim, sekretarzem Nuncjatury Apostolskiej w Pretorii. W Szpitalu Dobrego Pasterza, spotkaliśmy się J.E. Owen Nxumalo, Ministrem Edukacji. W spotkaniu uczestniczyli także dr Khosi Rosemary Mthethwa, przewodnicząca Rady Nadzorczej, pan Muzi Eric Dlamini, dyrektor generalny,ks. Sakhile Peter Ndwandwe, członek Rady oraz pani Precious Dlamini, dyrektor Katolickiego College’u Nauk Medycznych.

Rozmowy były serdeczne i owocne. Minister Edukacji wyraził swoje pragnienie, aby Katolicki College Nauk Medycznych mógł przekształcić się w uniwersytet, a w ciągu najbliższych trzech lat nadawać tytuły magisterskie w dziedzinie nauk medycznych. Ta wizja jasno pokazała, jak bardzo władze świeckie cenią wkład Kościoła w rozwój społeczeństwa.

Jako przedstawiciel Ojca Świętego mogłem podziękować za tę współpracę i zapewnić, że Stolica Apostolska wspiera wszelkie wysiłki na rzecz integralnego rozwoju człowieka – ducha i ciała. Było to dla mnie doświadczenie głęboko wzruszające: oto państwo i Kościół spotykają się w jednym punkcie – w trosce o życie człowieka.

Razem z Ministrem Edukacji odwiedziliśmy oddziały szpitalne. Rozpoczęliśmy od nowego budynku, uroczyście otwartego w marcu bieżącego roku przez króla Mswatiego III. To piękny znak – król, państwo i Kościół wspólnie troszczą się o zdrowie narodu.

Szpital Dobrego Pasterza przyjmuje nie tylko pacjentów z Eswatini, ale także wielu chorych z pobliskiego Mozambiku. To dzieło naprawdę przekracza granice polityczne i staje się świadectwem miłości Chrystusa, która obejmuje każdego człowieka.

Następnie odwiedziliśmy Katolicki College Nauk Medycznych. Powitano nas śpiewem studentów – pięknym, wielogłosowym, który brzmiał jak modlitwa. Uśmiechnąłem się i półżartem zapytałem, czy aby na pewno przybyłem do szkoły medycznej, a nie do akademii muzycznej.

College powstał w 1972 roku z inicjatywy diecezji Manzini. Początki były skromne – zajęcia prowadzono w jednej sali. Studenci zdobywali doświadczenie, pracując w szpitalu, co umożliwiało im również opłacenie studiów.

W 2010 roku, dzięki współpracy rządu z zagranicznymi partnerami, uczelnia zyskała nowe budynki: dwie sale wykładowe, bibliotekę i dwa laboratoria. W 2016 roku oddano nowoczesny kompleks z sześcioma salami, laboratoriami, pracowniami komputerowymi i zapleczem administracyjnym.

Nowy program nauczania pozwolił na otwarcie kierunku pielęgniarstwa ogólnego. Pierwszy rocznik uzyskał dyplomy w 2016 roku. Kolejne lata przyniosły rozwój – kursy podyplomowe z położnictwa oraz dyplom w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszystkie programy są dziś akredytowane przez Radę Szkolnictwa Wyższego Eswatini. Uczelnia ma wizję, by w przyszłości stać się światowym centrum akademickiej doskonałości w dziedzinie nauk medycznych.

To, co ujrzeliśmy w Siteki, wyrasta z parafii Dobrego Pasterza. To właśnie stąd wypływają korzenie szpitala, kolegium, ośrodków zdrowia i domu opieki. To Kościół, który nie zamyka się w murach świątyni, lecz wychodzi ku światu – troszcząc się zarówno o duszę, jak i o ciało.

Kościół w Eswatini jest jak zaczyn w cieście – mały liczebnie, a wielki mocą Ewangelii. Jego dzieła są żywym dowodem, że Ewangelia jest Dobrą Nowiną dla człowieka w całej jego rzeczywistości: duchowej, społecznej i cielesnej.

W ciszy gór Lubombo, wśród śpiewu studentów i w oczach chorych spotkanych w szpitalu, ujrzałem dziś oblicze Chrystusa Dobrego Pasterza. On zna swoje owce, woła je po imieniu i prowadzi na pastwiska życia.Chrystus naprawdę żyje i działa w Eswatini. A Jego Kościół, choć liczebnie mały, jest wielki mocą Ducha – pozostaje źródłem światła, nadziei i pomocy dla całego narodu.

✠ Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W RPA, LESOTHO, NAMIBII, ESWATINI i BOTSWANIE

Pretoria, dnia 26 września 2025 r.