Każdego roku, 1 sierpnia, stajemy w zadumie nad rocznicą jednego z najbardziej dramatycznych wydarzeń w historii naszego narodu – wybuchu Powstania Warszawskiego – pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.
Mija już 81 lat od tamtych dni, ale wspomnienie bohaterskiej walki o wolność i niepodległość wciąż porusza serca Polaków. Powstanie, choć tragiczne w skutkach, pozostaje symbolem odwagi, patriotyzmu i niezłomności ducha. Wciąż budzi silne emocje i staje się przedmiotem licznych dyskusji – również dlatego, że jego dziedzictwo dotyka naszej współczesności, a jego przesłanie pozostaje aktualne.
W tym kontekście warto przypominać nie tylko o polskich bohaterach, ale także o sojusznikach, którzy z narażeniem życia nieśli pomoc walczącej Warszawie. Wśród alianckich lotników – zarówno z Polski, Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, USA – byli również lotnicy z odległej Republiki Południowej Afryki. Mało kto pamięta, że aż 41 załóg z południowoafrykańskich dywizjonów wzięło udział w operacjach zaopatrzeniowych nad Warszawą. Lotnicy ci wykazali się ogromnym hartem ducha, świadomi, że mogą nigdy nie wrócić do swoich baz we Włoszech.
Pomoc Warszawie kosztowała życie wielu dzielnych ludzi – z 196 wykonanych lotów, 39 samolotów zostało zestrzelonych. Aż 16 z nich należało do jednostek południowoafrykańskich. W sumie zginęło 215 lotników. Tylko 41 zdołało ocaleć.
Podczas tegorocznego urlopu, będąc w parafii Proszowice, ks. kan. Jan Zwierzchowski zawiózł mnie na teren parafii Kościelec, gdzie we wsi Ostrów, znajduje się pomnik poświęcony południowoafrykańskim lotnikom poległym w sierpniu 1944 roku. To niezwykle wzruszające miejsce, świadczące o bohaterstwie ludzi z drugiego krańca świata, którzy odpowiedzieli na wołanie o pomoc Warszawy, niosąc nadzieję i wsparcie w godzinie próby.
Jednym z takich bohaterów była załoga Liberatora EW-248 „P” z 31 Dywizjonu South African Air Force (SAAF), dowodzona przez majora I.J.M. Odendaala. Wylecieli 16 sierpnia 1944 r. z włoskiej bazy pod Foggią, by dostarczyć zaopatrzenie Armii Krajowej w rejonie Puszczy Kampinoskiej. W skład załogi weszli młodzi ludzie, m.in. 18-letni strzelec chor. John A.G. Steel, por. Groenewald, por. Loxton, por. Hastings, por. Watson, chor. Erasmus oraz sierż. Robinson z RAF. Niestety, ich misja zakończyła się tragicznie – po zaciętej walce z niemieckim myśliwcem, dowodzonym przez por. Gustava Francsiego z NJG100, ich samolot został zestrzelony i rozbił się w okolicach wsi Ostrów. Wrak rozpadł się na pograniczu Kadzic i Klimontowa.
Spośród ośmiu członków załogi przeżył tylko por. Jannie Groenewald. Cudem wyrzucony z samolotu w trakcie eksplozji, zdołał otworzyć spadochron i uniknąć śmierci. Ranny i poparzony, szukał pomocy u okolicznych mieszkańców. Uratowali go ludzie dobrej woli oraz żołnierze polskiego podziemia, a potem ukrywano go w majątku ziemskim Nagorzany, należącym do Lucyny z Cywińskich Tchuguttowej, gdzie działał szpital polowy Armii Krajowej. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został wywieziony do Moskwy, a stamtąd przekazany brytyjskiej misji wojskowej, dzięki której wrócił do ojczyzny.
Pozostali członkowie załogi zginęli. Zostali pochowani w pobliżu miejsca katastrofy, a po wojnie ich ciała ekshumowano i przeniesiono na aliancki cmentarz wojskowy w Krakowie. Jednak w sercach mieszkańców Ostrowa pamięć o ich poświęceniu przetrwała przez pokolenia. Szkoła podstawowa w Ostrowie nosi imię „Lotników Alianckich”.
W 80. rocznicę tamtych wydarzeń, 2 czerwca 2024 roku, w Ostrowie odbyły się podniosłe uroczystości upamiętniające Bohaterskich Lotników Alianckich. Na placu przed Szkołą Podstawową oraz obok remizy OSP uroczyście odsłonięto pomnik. Wydarzenie rozpoczęło się Mszą świętą polową, celebrowaną przez ks. dr. Marcina Rokitę, ks. dr. Jana Zwierzchowskiego i ks. Krzysztofa Leśniaka. Po nabożeństwie odbyły się występy uczniów, a następnie podniesiono flagę państwową i odśpiewano hymn. Po przemówieniach i modlitwie poświęcenia dokonanej przez biskupa pomocniczego diecezji kieleckiej, J.E. ks. bp. Andrzeja Kaletę, złożono kwiaty i wieńce. Odczytano Apel Pamięci, a Kompania Honorowa Wojska Polskiego oddała salwy. Wydarzeniu towarzyszyła Orkiestra Wojska Polskiego z Krakowa. Uroczystości zaszczycili swoją obecnością m.in. Ambasador RPA J.E. Nomvula Mngomezulu, Attaché Obrony Ambasady Brytyjskiej pułkownik Chris Brown oraz liczni przedstawiciele rodzin poległych lotników.
Po raz kolejny potwierdziło się, że życie pisze scenariusze, które przekraczają naszą wyobraźnię. Ale by zrozumieć życie, trzeba je poznawać i pielęgnować pamięć o przeszłości. Ta pamięć nie jest jedynie obowiązkiem – jest wyrazem naszej tożsamości, zakorzenionej głęboko w chrześcijańskim dziedzictwie i narodowym duchu.
To piękne i budujące, że w Ostrowie nie zapomina się o bohaterach z odległej Afryki, którzy przelali swoją krew za wolność Polski. W tej historii splatają się dwa narody, dwa kontynenty – i jedna wspólna wartość: umiłowanie wolności. Niech ich ofiara będzie dla nas nie tylko lekcją historii, ale i zobowiązaniem, byśmy – jako naród wierny Bogu, Krzyżowi i Ojczyźnie – umieli z równą odwagą bronić prawdy, solidarności, wolności i naszej wiary.
Niech ich pamięć trwa – w modlitwie, w pomnikach, w sercach kolejnych pokoleń. Bo dopóki pamiętamy, dopóty oni żyją.
✠ Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W RPA, LESOTHO, NAMIBII, ESWATINI i BOTSWANIE
Pretoria, dnia 31 lipca 2025 r.
Wyższe Seminarium Duchowe Święci kościoła Kieleckiego Instytucje Naukowo Dydaktyczne Koinonia Św. Pawła Bazylika Katedralna Ruchy, Stowarzyszenia, Wspólnoty Sanktuaria Domy Rekolekcyjne Dom Księży Emerytów Caritas Fundacje Muzeum Diecezjalne Archiwum Diecezjalne Media Diecezjalne Świętokrzyski szlak papieski Życie Konsekrowane Pielgrzymki Parafialne Do Pobrania Jeśli szukasz pomocy Artykuły Archiwalne
Oficjalna Strona WatykanuInstagram Ojca ŚwiętegoX Ojca ŚwiętegoEpiskopat Polski Prymas Polski ekai.pl Niedziela Kielecka Gość Niedzielny Radio EM Posłuchaj Radia EM Papieskie Dzieła Misyjne Missio Szkoła Katechistów Diecezji Kieleckiej Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Katolicki Uniwersytet Lubelski
Msza święta
i Liturgia Godzin
z dnia.
I Nieszpory
z XVIII Niedzieli zwykłej.
Prefacja zwykła
– nr 36-41.
Wspom. dowolne św. Euzebiusza z Vercelli, biskupa (biały).
Msza święta
i Liturgia Godzin
ze wspomnienia.
Prefacja o świętych
pasterzach – nr 73.
Wspom. dowolne św. Piotra Juliani Eymarda, prezbitera (biały).
Msza święta
i Liturgia Godzin
ze wspomnienia.
Prefacja o świętych
pasterzach – nr 73.
Z racji I soboty miesiąca można dzisiaj sprawować Mszę o Niepokalanym Sercu NMP, s. 103’, prefacja o NMP nr 55-58 (biały).
Można także korzystać ze zbioru formularzy zawartych w księdze Zbiór Mszy o Najświętszej Maryi Pannie, zwłaszcza z formularza Niepokalane Serce NMP, nr 28, s. 127.
Msza o powołania
w parafii Bobin.
Czy można uczestniczyć we Mszy św. niedzielnej
w sobotę wieczorem?
Kościół o sposobie spełnienia obowiązku uczestniczenia we Mszy św. wypowiada się
w kanonie 1248 Kodeksu Prawa Kanonicznego.
Czuwania dekanatów na Jasnej Górze | Parafialne strony internetowe
"CICHY PRZYJACIEL" | Wojownicy Maryi - Kielce
Komisja Muzyczno-Organistowska | Duszpasterstwo turystów
Duszpasterstwo Osób Niesłyszących i Słabosłyszących
Duszpasterstwo trzeźwości | Służba Liturgiczna
Duszpasterstwo osób z niepełnosprawnością | Arcybractwo Straży Honorowej NSPJ
Apostolat Pielgrzymującej Matki Bożej z Szensztatu | Diecezjalne Centrum ŚDM
KSM | Akcja Katolicka | Ruch Światło Życie | Oratorium Świętokrzyskie
DA Wesoła54 | Eucharystyczny Ruch Młodych
Pielgrzymka Kielecka na Jasną Górę | Nadzwyczajni szafarze komunii
DIECEZJALNI EGZORCYŚCI | Odnowa w Duchu Świętym
© Kuria Diecezjalna w Kielcach 2012
ul. Jana Pawła II nr 3, 25-025 Kielce
tel. +48 41-34-45-425, fax: +48 41-34-15-656
www.Diecezja.Kielce.pl
Wszystkie Prawa Zastrzeżone
Projekt i Wykonanie: multiPIXEL.pl